Ostatnie wpisy
Kilka definicji związanych z olejem palmowym
Olej palmowy to stały olej roślinny otrzymywany z nasion lub miąższu olejowca gwinejskiego. Surowy olej w temperaturze pokojowej ma kolor żółtobrązowy, po rafinacji jest twardą masą w kolorze białym lub żółtawym. Olej palmowy wykorzystuje się na szeroką skalę do produkcji margaryny, słodyczy, chipsów, żywności dla niemowląt, mydła, kosmetyków, świec, smarów (definicja podana za Wikipedią).
Olejowiec gwinejski to palma olejowa. Pochodzi z Afryki i Madagaskaru, jest też uprawiany w innych rejonach świata o tropikalnym klimacie. Główne rejony uprawy to Demokratyczna Republika Konga oraz kraje Afryki Zachodniej i Środkowej, Malezja, Indonezja, Kolumbia i Ekwador.
Rafinacja to oczyszczanie substancji (np. tłuszczów, benzyn) w celu nadania im odpowiednich właściwości, np. pozbawienia zabarwienia, poprawienia zapachu, zwiększenia trwałości. Rafinacja może odbyć się za pomocą metod fizycznych (destylacja, ekstrakcja) lub chemicznych (działanie kwasami, zasadami) – definicja znów podana za Wikipedią.
Spożywcze właściwości oleju palmowego
Olej palmowy zawiera dużo tłuszczów nasyconych (zwłaszcza kwasu palmitynowego) oraz jednonienasyconego kwasu oleinowy. Nierafinowany olej palmowy zawiera tokotrienol (witaminę E – w uproszczeniu). Czerwony olej palmowy jest bogaty w karoteny. Jeśli chodzi o spożycie oleju palmowego, najnowsze badania wskazują, że nie jest zbyt zdrowy. Olej palmowy utwardzony, który jest używany w przemyśle spożywczym ma wysoką zawartość kwasów tłuszczowych nasyconych, co wpływa niekorzystnie na układ sercowo-naczyniowy, ma działanie miażdżycogenne, podwyższa poziom cholesterolu, może przyczyniać się do powstawania cukrzycy typu II.
Właściwości oleju palmowego w kosmetyce
Nierafinowany olej palmowy jest prawdziwym skarbem dla urody! Zawiera między innymi:
- witaminę E, która jest silnym przeciwutleniaczem i opóźnia starzenie się skóry ora wspomaga jej regenerację,
- witaminę A, która przyspiesza regeneracje skóry,
- witaminę K, która wzmacnia naczynia krwionośne,
- skwalen, który silnie nawilża skórę,
- koenzym Q10, który chroni skórę przed działaniem wolnych rodników i zwiększa jej elastyczność,
- kwasy tłuszczowe, które zapobiegają odparowywaniu wody ze skóry i tym samym chronią ją przed przesuszeniem.
Etyka a olej palmowy
Obecnie olej palmowy uprawiany jest głównie w Indonezji i Malezji – te kraje wytwarzają 85-90% globalnej produkcji oleju palmowego, 6% globalnej produkcji przypada na Amerykę Południową – głównie Kolumbię, Ekwador i Peru.
Los zwierząt
Przy karczowaniu lasów pod sadzenie palmy oleistej są zabijane orangutany i słonie. Jak podaje Lori Gruen w „Entangled Empathy” rocznie ginie około 6 tys. orangutanów, a 80% ich naturalnych siedlisk zostało już zniszczonych. Osierocone dzieci zamordowanych zwierząt trafiają do niewoli, są wykorzystywane do pracy ponad siły w sektorze turystycznym (są w brutalny sposób tresowane do posłuszeństwa człowiekowi). Część złapanych orangutanów płci żeńskiej trafia do domów publicznych w różnych krajach, nie tylko na Borneo czy Sumatrze, ale również w krajach europejskich, np. w Niemczech lub Holandii. Najgłośniejszym przypadkiem seksualnego niewolnictwa orangutanów była orangutanica Pony. Została uprowadzona ze swojego naturalnego środowiska i umieszczona w domu publicznym w wiosce Kareng Pangi. Była tam zmuszana do prostytucji, codziennie golono jej całe ciało, tak by jak najbardziej przypominała człowieka. W 2003 roku została (dosłownie!) odbita z rąk oprawców przy wsparciu lokalnej policji i wojska. 10 lat później była gotowa wrócić na wolność, wraz z 7 innymi uratowanymi orangutanicami.
Historia Pony brzmi nieprawdopodobnie i okrutnie? Niestety jest prawdziwa. Jeśli chcesz wiedzieć więcej o prawdziwym losie orangutanów, które cierpią w imię pozyskiwania oleju palmowego sprawdź działania organizacji Orangutan Foundation International.
Los ludzi
W wyniku produkcji oleju palmowego cierpią również ludzie. Są pozbawiani ziemi i domów, przymusowo wysiedlani, by w miejscach ich dotychczasowego zamieszkania tworzyć plantacje palmy oleistej. W sieci jest dostępny raport belgijsko-hiszpańskich organizacji walczących o prawa człowieka na świecie - „The flow of palm oil Colombia –Belgium/Europe. A study from a human rights perspective”. Raport przedstawia wielość form przemocy na mieszkańcach Kolumbii dokonywanej dla korporacji produkujących olej palmowy rękoma paramilitarnych prawicowych bojówek. Były wśród nich: morderstwa związkowców walczących o prawa pracownicze na plantacjach, morderstwa robotników pracujących na plantacjach, zastraszanie związkowców, morderstwa lokalnych liderów przeciwstawiających się praktykom korporacji, masakry ludności, tortury, przemoc seksualna, uprowadzenia, nielegalne zagarnianie ziemi, przymusowe wysiedlania – indywidualne i zbiorowe, szantaże.
Los planety
Efektem pojawiania się kolejnych plantacji jest wycinanie lasów deszczowych, co w konsekwencji prowadzi do zmian klimatycznych (wzrost emisji dwutlenku węgla). Wylesienia odpowiadają za około 10% emisji gazów cieplarnianych. Przy utrzymaniu dotychczasowego tempa produkcji oleju palmowego już w 2022r. (tak, za rok!) zostanie zniszczonych 98% lasów na Borneo i Sumatrze. Z kolei ścieki powstające przy produkcji oleju zanieczyszczają ekosystemy wodne i lądowe.
Dlaczego olej palmowy jest wciąż popularny w produkcji?
Olej palmowy wyparł olej słonecznikowy czy rzepakowy produkowany lokalnie w wielu krajach. Dlaczego? Bo jest tańszy. Z 1 hektara plantacji palmy oleistej można uzyskać w ciągu roku 4-5 ton oleju palmowego – to 4 razy więcej niż w przypadku innych typów oleju.
Czy certyfikowany olej palmowy jest wyjściem?
Cóż, w pewnym sensie – tak. Jeśli już używać oleju palmowego, to tylko certyfikowanego. Jednocześnie musimy przyznać, że istnieją problemy z certyfikacją - korporacje zaledwie na 10% całościowej produkcji oleju mogą pochwalić się certyfikatem etyczności, pozostałe 90% oleju palmowego pochodzi z niecertyfikowanych upraw.
Pamiętaj, to Ty głosujesz swoim portfelem
Mamy dla Ciebie zadanie na najbliższe zakupy spożywcze: zanim włożysz coś do koszyka przeczytaj uważnie skład. Zdziwisz się w jak wielu produktach jest używany olej palmowy. Oczywiście szczytem naiwności byłoby wierzyć, że te wielkie korporacje sięgają po etyczny i droższy odpowiednik oleju oraz, że użyty olej jest nieutwardzony i nierafinowany (czyli zdrowszy). Sama / sam odpowiedz sobie na pytanie czy chcesz się nim truć i czy cena, którą płaci świat za chwilę Twojej przyjemności jest tego warta. Jeśli zaś chodzi o wyroby kosmetyczne, to sugerujemy pytać producentów o to, z jakiego źródła pochodzi olej, którego używają. Jeśli jest ekologiczny i certyfikowany, to sama / sam musisz sobie odpowiedzieć na pytanie czy w Twojej opinii jest etyczny.
